实变函数积分技巧
1. 无穷区间积分($\int_{-\infty}^{\infty} f(x) dx$)
-
定理1:设 $f(z)$ 在上半平面 $H^+$ 除孤立奇点 $z_1,\dots,z_n$ 外全纯,在 $\overline{H}^+ \setminus \{z_k\}$ 连续,且 $\lim_{z\to\infty} zf(z) = 0$,则:
$$ \int_{-\infty}^{\infty} f(x) dx = 2\pi i \sum_{k=1}^{n} \operatorname{Res}(f, z_k). $$
证明:取上半圆围道 $C_R \cup [-R, R]$,利用留数定理:
$$ \oint_{C_R \cup [-R,R]} f(z) dz = 2\pi i \sum \operatorname{Res}. $$
由条件 $\lim_{z\to\infty} zf(z)=0$,得 $\left| \int_{C_R} f(z) dz \right| \leq \pi \varepsilon \to 0$($R \to \infty$),实轴积分即所求。 -
推论(有理函数):若 $f(z) = P(z)/Q(z)$ 满足:
- $\deg Q - \deg P \geq 2$,
- $Q(x) \neq 0$ 在 $\mathbb{R}$ 上,
- $z_k$ 为 $H^+$ 内极点,
则积分公式同上(例:$\int_{-\infty}^{\infty} \frac{dx}{x^4+1} = \frac{\sqrt{2}\pi}{2}$)。
2. 含三角函数的积分($\int_{-\infty}^{\infty} e^{i\alpha x} f(x) dx$)
-
Jordan 引理:设 $f$ 在 $H^+ \setminus B(0,R_0)$ 连续,$\lim_{z\to\infty} f(z) = 0$,则对 $\alpha > 0$:
$$ \lim_{R\to\infty} \int_{\gamma_R} e^{i\alpha z} f(z) dz = 0, \quad \gamma_R = \{Re^{i\theta} : 0 \leq \theta \leq \pi\}. $$
证明:利用 $|e^{i\alpha z}| = e^{-\alpha R \sin\theta}$ 和不等式 $\sin\theta \geq \frac{2}{\pi}\theta$($\theta \in [0,\pi/2]$),估计积分模长。 -
定理2:在定理1条件下,对 $\alpha > 0$:
$$ \int_{-\infty}^{\infty} e^{i\alpha x} f(x) dx = 2\pi i \sum_{j=1}^{n} \operatorname{Res}\left(e^{i\alpha z} f(z), z_j\right). $$
应用:- $\int_{0}^{\infty} \frac{x \sin x}{1+x^2} dx = \frac{\pi}{2e}$(取虚部)
- $\int_{0}^{\infty} \frac{\cos \alpha x}{1+x^2} dx = \frac{\pi}{2e^\alpha}$(对比传统方法更简捷)
3. 扇形域奇点积分(引理2)
- 引理:设 $f$ 在扇形 $G = \{a + \rho e^{i\theta} : \theta_0 < \theta < \theta_0 + \alpha\}$ 的闭包除 $a$ 外连续,且 $\lim_{z\to a} (z-a)f(z) = A$,则:
$$ \lim_{\rho \to 0} \int_{\gamma_\rho} f(z) dz = i\alpha A, \quad \gamma_\rho = \{a + \rho e^{i\theta} : \theta_0 \leq \theta \leq \theta_0 + \alpha\}. $$
证明:由极限定义,积分逼近 $i\alpha A$(误差控制)。
4. 三角有理式积分($\int_0^{2\pi} R(\cos\theta, \sin\theta) d\theta$)
- 变量替换:令 $z = e^{i\theta}$,则:
$$ \cos\theta = \frac{z + z^{-1}}{2}, \quad \sin\theta = \frac{z - z^{-1}}{2i}, \quad d\theta = \frac{dz}{iz}. $$
积分化为单位圆周上复积分:
$$ \oint_{|z|=1} R\left( \frac{z+z^{-1}}{2}, \frac{z-z^{-1}}{2i} \right) \frac{dz}{iz}. $$
例:$\int_0^{2\pi} \frac{d\theta}{3+2\cos\theta} = \frac{2\pi}{\sqrt{5}}$(留数计算)。
5. 多值函数积分($\int_0^{\infty} x^{a-1} Q(x) dx$)
- 核心思想:通过割线(如 $[0,+\infty)$)定义单值分支,构造围道避开割线。
- 典型步骤:
- 定义分支:如 $z^{p-1} = e^{(p-1)(\ln|z| + i\arg z)}$,$\arg z \in (0,2\pi)$。
- 构造围道:钥匙孔围道 $\Omega_{r,R} = A(r,R) \setminus [r,R]$。
- 边值关系:上岸 $f_+(x) = x^{p-1}$,下岸 $f_-(x) = e^{2\pi i(p-1)} x^{p-1}$。
- 积分相减得:
$$ (1 - e^{2\pi i p}) \int_0^{\infty} \frac{x^{p-1}}{(1+x)^m} dx = 2\pi i \sum \operatorname{Res}. $$
例6:$\int_0^{\infty} \frac{x^{p-1}}{(1+x)^m} dx = \frac{\pi (1-p)\cdots(m-1-p)}{(m-1)! \sin p\pi}$($0
6. 含对数函数的积分
- 方法:结合割线定义 $\log z$ 的分支($\arg z \in (0,2\pi)$)。
- 例7:$\int_0^{\infty} \frac{\log x}{(1+x^2)^2} dx = -\frac{\pi}{4}$。
- 边值关系:下岸 $\log(-x) = \log x + \pi i$($x>0$)。
- 围道积分后取实部/虚部。